Newskranten en vakbladen staan er vol mee news over de groei van flitsbezorgers op de Nederlandse markt in de afgelopen weken. De populariteit van home levering, vooral die van voedsel, groeit snel. Dat meldt onderzoeksbureau Kantar, zijn flashleveringen hard op weg om eind 1 een jaaromzet van 2022 miljard euro te halen. Ondertussen zijn er aardig wat on-demand boodschappenbezorgers actief, zoals Gorillas, Flink, Getir en Zapp. Ze beloven binnen 10 minuten bij je voor de deur te staan met je bestelling. En in veel gevallen maken ze die belofte waar.
Flash bezorgers werken vanuit zogenaamde “donkere winkels”, een term die lijkt op “donkere keukens” waar maaltijden alleen voor worden bereid home levering. De populariteit – of misschien is het op dit moment gewoon de enorme media-aandacht – is enorm, en venture capitaler worden miljarden in geïnvesteerd. Maar of het op de lange termijn levensvatbaar is? Ik heb daar mijn vragen over.
Welk gat vullen flash delivery-bedrijven immers in de markt? Het blijft lastig te bepalen. Ik vraag me ook af wat de toegevoegde waarde is van flitsleveringen? Toch loop ik liever een winkel binnen. Nederland heeft een fijnmazig netwerk van supermarkten en speciaalzaken die boodschappen doen goed bereikbaar maken. Om eerlijk te zijn, ik ben aan de oudere kant en plan graag mijn boodschappen.
De populariteit van online winkelen neemt toe
De online verkoop van boodschappen is in 50 met 2.7% gestegen tot € 2020 miljard, volgens Foodservice Instituut Nederland. Het online aandeel van de supermarktomzet steeg zo van 4.4% naar 6.2% tijdens de Covid-19-crisis. Verdere groei in online delen is ook mogelijk in het post-coronatijdperk. Recente toetreders op de markt voor boodschappenbezorging, zoals Crips, Gorillas, Flink en Getir, geven hier een extra impuls aan.
Ik begrijp wel waarom er de afgelopen maanden fors is geïnvesteerd in flitsbezorgers. Technologie is sexy en je ziet flash-bezorgbedrijven in hoog tempo groeien. Beleggers willen er vroeg bij zijn en daarvan profiteren. Wie weet wordt zo'n bedrijf de volgende Uber of Facebook?
On-demand boodschappenbezorging duur bedrijfsmodel
Toch betwijfel ik de toekomstige levensvatbaarheid van flitsbezorging. Ik denk dat het een heel moeilijk en duur businessmodel is. Denk aan het hebben van meerdere hubs in steden en het betalen van huur. Maar er zijn ook andere uitdagingen. Voldoende bestellingen invullen is er daar één van. Om het uiteindelijke proces te laten lopen, is het krijgen van voldoende orders een vereiste om de plukkers en bezorgers genoeg werk te geven.
Een andere vereiste is het kunnen omgaan met de pieken die gepaard gaan met winkelen op aanvraag. Ik kan me voorstellen dat de bestellingen binnenstromen op een mooie zomerdag als mensen net hun laatste kratje bier opdrinken. Daar moet je als flitsbezorger mee om kunnen gaan. En ook goede locaties voor het bedrijf en voor de omgeving zijn niet onbelangrijk. Ik begreep al dat het lastig kan zijn om 'donkere winkels' te bevoorraden omdat ze in sommige gevallen moeilijk bereikbaar zijn voor vrachtwagens. Dit kan allerlei overlast veroorzaken. En ik hoor en lees al over de vele fietsbezorgingen die de stad onveilig maken door over trottoirs te racen en verkeerslichten te negeren.
Negatieve effecten van flitsleveringen vragen om een oplossing
Deze toenemende populariteit heeft dus ook een keerzijde. De donkere winkels voor flitslevering hebben negatieve effecten op de leefomgeving. Hiervoor moet een oplossing worden gevonden. Gemeenten hebben onvoldoende mogelijkheden om flitsleveringen vanuit donkere winkels te reguleren. Dit komt doordat donkere winkels tussen supermarkten en reguliere winkels in vallen.
Er zijn twee mogelijkheden:
1. Overleg tussen flitsbezorgers, gemeenten en bewoners moet uitkomst bieden.
2. Flitsbezorgers verhuizen naar industrieterreinen.
Dat laatste zou betekenen dat de belofte van een bezorgtijd van 10 minuten verloren zou gaan. En daarmee valt een groot voordeel van deze service weg. Dit roept de vraag op naar de toekomst van flitsleveringen.
Eendagswonder of hier om te blijven
Ik vergelijk de huidige populariteit met de begindagen van de Hello Fresh en Marley Spoon maaltijdboxen. In het begin had iedereen het erover, maar na verloop van tijd vlakte de marktgroei af. Alleen de echte maaltijdboxdiehards bleven over. Ik hoor nu dezelfde enthousiaste verhalen over flitsbevalling.
Voor het toekomstpotentieel hiervan kent Nederland veel kleine huishoudens zoals alleenstaanden of stellen zonder kinderen, die anders leven en minder plannen. Ik denk dat flash delivery goed kan aansluiten bij deze niche voor wie gemak belangrijk is en een hoger prijskaartje geen issue is.
Daarom verwacht ik dat iets van flitslevering blijft hangen. Ik zie wel bestaande partijen op dit fenomeen inspringen. Dat een supermarktketen ermee begint of een bedrijf als Thuisbezorgd, dat al fietsers in het Nederlandse straatbeeld heeft. De samenwerking tussen Jumbo en Gorillas is daar een voorbeeld van. De toekomst zal het leren.