Op 6 oktober 2022, Vrije Universiteit Amsterdam geopend deuren naar VU StartHub, een hotspot voor de campus startups.
De opening kwam een โโpaar weken na de Universiteit van Amsterdam opende LAB42, een talenthub die onderwijs, onderzoek en ondernemerschap samenbrengtrise samen.
"Ik wou dat ik tijdens mijn studententijd in zo'n ruimte was geweest", zei Constantijn Van Oranje-Nassau, speciaal gezant bij Techleap.nl, bij de opening van LAB42.
Behalve dat ze zich op universiteitscampussen bevinden, is de gemene deler tussen LAB42 en VU StartHub dat ze beide zijn gebouwd met duurzaamheid in het achterhoofd.
Dit zijn niet zomaar andere gebouwen, maar ze staan โโsymbool voor duurzaam bouwen en ontwikkelen Amsterdam.
Duurzaam Bouwen in Amsterdam
We staan โโop de afgrond waar natuurlijke hulpbronnen opraken, de wereld opwarmt in een alarmerend tempo en alle traditionele industrieรซn moeten hun CO2-uitstoot beperken.
Een traditionele industrie die stappen zet in de richting van duurzaamheid is de bouw en het gebeurt in Amsterdam.
In Europa is de bouwsector verantwoordelijk voor een derde van alle CO2-emissies en ongeveer 35 procent van al het geproduceerde afval.
Deze statistieken zijn een van de eerste dingen die je ziet op de website van Steen Fietseneen AmsterdamGebaseerde startup het bevorderen van het gebruik van geรผpcycled afval en duurzame materialen in de bouw.
"Amsterdam is absoluut een early adopter als het gaat om duurzaam bouwenโ, zegt Ward Massa, mede-oprichter en CEO van StoneCycling.
Ward schrijft deze transformatie toe aan het feit dat zowel architecten als ontwikkelaars in de stad duurzaam bouwen omarmen.
Hij voegt eraan toe dat de gemeente Amsterdam duwt het idee ook verder door "nieuwe aanbestedingseisen te implementeren die het gebruik van duurzame materialen stimuleren."
Voor degenen die de stad volgen Amsterdam, dit zou niet als een verrassing moeten komenrise. De Nederlandse hoofdstad loopt altijd voorop bij het omarmen van nieuwe ideeรซn en het toepassen van nieuwe technologieรซn.
Het is nu de hotspot voor het testen van de circulaire en donuteconomie en het is ook de plek waar AI snel wordt ingezet om de toegankelijkheid te verbeteren.
De stad van Amsterdam streeft ernaar om in 2030 een volledig emissievrije stad te worden met als doel om in 2050 volledig circulair te zijn.
Als de bouwsector gebouwen ontwikkelt met herbruikbare materialen en meer CO2 absorbeert dan nodig is om ze te maken, dan zou het doel gemakkelijker te bereiken zijn.
Duurzame gebouwen als snelle oplossing
Marcel van Heemert, programmamanager bij VU StartHub, zegt de gemeente Amsterdam is ook in staat om snelle huisvestingsoplossingen te leveren met zijn strategie voor duurzame ontwikkeling.
โEr staan โโveel voorbeelden in Amsterdam waar ontwikkelaars en de stad container-/modulaire units gebruikten als begin van nieuwe ontwikkelingโ, zegt Marcel.
Voor meer permanente gebouwen, Amsterdam maakt nu steeds vaker gebruik van prefab woningbouwprojecten.
Volgens Marcel helpt deze verschuiving โniet alleen aan studentenhuisvesting maar ook als snelle oplossing voor woningnood voor arbeiders in de stad.โ
Deze oplossing vormt ook de ruggengraat van de duurzaamheidsroots van VU StartHub. Vanaf het begin, het nieuwe startup hub was bedoeld om gerenoveerde bouweenheden te gebruiken.
โWe zijn ervan overtuigd dat refurbished units in de toekomst belangrijk zijnโ, zegt Hans Drenth, directeur van VU StartHub.
De LAB42 gebruikt daarentegen een 100 procent herbruikbare stalen structuur als rek, waardoor het aanpasbaar en herconfigureerbaar is voor toekomstige veranderingen.
Met hergebruikte houten gelamineerde balken, gerecyclede betonnen werkvloer, gerecyclede kabelgoten, brandslanghaspels en aansluitkabels is LAB42 circulair en gaat het net zoveel energie opwekken als het nodig heeft met zonnepanelen op het dak en in de gevels.
Een uitdagende weg naar duurzaamheid
Voor zowel LAB42 als VU StartHub was de weg naar duurzaamheid niet eenvoudig, maar ze bieden lessen over detacheerbaarheid, modulair ontwerp en prefabricage.
Siddique Sheikh, Business Developer bij LAB42, zegt: โCirculariteit was nieuw voor de Universiteit van Amsterdam in 2018, het jaar dat ze begonnen met de bouw van LAB42.โ
โHet vraagt โโom een โโandere manier van denkenโ, zegt hij en voegt eraan toe: โDat geldt ook voor energieneutraliteit.โ
Hans zegt dat hun uitdaging grotendeels voortkwam uit het feit dat ze midden in een crisis zaten die werd verergerd door de oorlog van Rusland tegen Oekraรฏne, die de beschikbaarheid van staal, onderdelen en andere hulpbronnen beรฏnvloedde.
Als gevolg hiervan moesten ze beslissingen nemen om de levertijd af te wegen tegen de duurzaamheidseisen.
โWe moesten kiezen voor 'domme' lichtarmaturen in plaats van slimme, dus nu kunnen we ons gebouw niet zo slim maken als we hadden gewildโ, legt Hans uit.
Ze deden echter geen concessies aan hun doel van opknapbare units en een reconstrueerbaar gebouw dat leidt tot een duurzame en circulaire structuur.
Siddique vult aan dat ze duurzaamheid mogelijk hebben gemaakt met LAB42 door niet alleen in kosten te denken maar ook in maatschappelijke waarde.
Stimulansen versus initiatieven
Willem Bรถttger, directeur R&D bij NPSP, constateert dat koolstofintensieve materialen nog steeds prominent aanwezig zijn in de bouwsector in Amsterdam en Nederland.
Hij zegt: โMateriaalprijzen in het bouwproces zijn nog relatief laag.โ
Hoewel er alternatieve materialen zijn in de vorm van op afval gebaseerde stenen van Stonecycling en biogebaseerde en circulaire materialen die door NPSP zijn ontwikkeld, is er weinig reden voor de bouwsector om ze over te nemen.
โUitdaging is dat er nog geen druk of prikkel is om biobased en circulaire materialen te gebruikenโ, zegt Willem.
Zoals met de meeste uitdagingen Amsterdam-gebaseerde impactindustrie blijven de investeringen lager dan nodig.
Als ontwikkelaar, verkoper en pilotproducent van biobased en circulaire materialen voor de gebouwde omgeving heeft NPSP laten zien dat het mogelijk is om alternatieve materialen voor de bouw te ontwikkelen.
Willem vindt de businesscase echter wankel en voorziet dat โbiobased materialen in de nabije toekomst economisch ondersteund zullen worden.โ
"Er is zeker de bereidheid om dingen anders te doen", vertelt StoneCycling mede-oprichter Ward Silicon Canals.
Hij ziet adoptie van duurzaam bouwen en ontwikkelen als vallen en opstaan Amsterdam maar noemt de stad 'steeds beter in dingen doen'.
โDat werkt heel goed, want er zit een groot verschil tussen plannen en daadwerkelijke realisatieโ, zegt hij.
Net als Willem gelooft ook Ward dat โeconomische prikkels voor duurzame ontwikkeling of strenge regelgevingโ de meest effectieve manier is om verandering teweeg te brengen.
Willem Bรถttger zegt dat de Nederlandse regering van plan is om een โโmiljoen nieuwe te bouwen homeIn de komende tien jaar zal de vraag naar materiaalconsumptie toenemen.
Een regulering of op stimulansen gebaseerde ontwikkeling om biobased materialen of op afval gebaseerde stenen toe te passen, zou de weg kunnen effenen voor duurzaamheid die de hoeksteen wordt van deze nieuwe homes.
Met haar circulaire aanbesteding wil de gemeente Amsterdam heeft al laten zien hoge eisen te willen stellen aan duurzaamheid en architectuur.
CROSSOVER, een deelgebied aan de oostzijde van de Zuidas langs de Europaboulevard dat in 2023 gereed moet zijn, zal het idee van duurzaam bouwen fundamenteel veranderen in Amsterdam.
Met voorbeelden als Vu StartHub en LAB42 is de basis voor duurzaam bouwen al gelegd en projecten als de CROSSOVER bevorderen de missie, maar het is nu aan de stad om deze transformatie permanent te maken.