Nederland gevestigd InnovationQuarter, de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland, heeft maandag aangekondigd dat een groot Nederlands samenwerkingsverband bezig is met de ontwikkeling van een op waterstof gebaseerd vliegtuigsysteem dat volledig groen is van brandstof tot motor. De technologie van Nederlandse oorsprong is schaalbaar naar grotere vliegtuigen.
In een verklaring vermeldt InnovationQuarter ook dat 's werelds 'allereerste' grotere passagiersvliegtuig aangedreven door vloeibare groene waterstof, 40-80 zitplaatsen, in 2028 tussen Nederland en Londen zal vliegen.
Hiermee kan de Nederland wordt 's werelds grootste leverancier van vliegtuigen op waterstof. Er komt geen CO2 of stikstof meer in de uitlaat waardoor er geen CO2 uitstoot is tijdens het luchten travel. En deze eerste reis zal geen eenmalige gebeurtenis zijn. Vanaf 2028 zullen meerdere commerciële vluchten over de hele wereld gelanceerd worden.
Wie bouwt de technologie?
Hydrogen Aircraft Powertrain and Storage System (HAPSS) is een Nederlandse publiek-private samenwerking opgezet door Unified International en InnovationQuarter met 17 bedrijven, waaronder Fokker, TU Delft, de Nederlandse overheid en het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum.
Het initiatief Aviation in Transition, waarvan het HAPSS-project het belangrijkste onderdeel is, ontving 383 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds. In 2025 is het systeem klaar voor gebruik in het lab.
Bijdrage aan het Nederlandse BBP, groene economie en 1200 jobs
Volgens een internationaal onderzoek is meer dan 90 procent van de consumenten bereid meer uit te geven voor een groene vlucht. Het HAPSS-initiatief realiseert emissievrije lucht travel en helpt de Nederlanders om 's werelds grootste leverancier van dergelijke systemen te worden (eerstelijnspositie).
Het apparaat zal eerst worden geïnstalleerd in een bestaand turbopropvliegtuig met 40-80 stoelen, voordat het wordt ingezet in een emissievrij vliegtuig met nog meer stoelen.
Michel van Ierland van Unified International: “Dit is volgens experts wereldwijd uniek. En het mooiste: boven dit project wappert een volledig Nederlandse vlag, dus dit project draagt direct en één op één bij aan het Nederlandse BBP.”
Vanaf 2028 zal HAPSS 1,200 leveren jobs.
Van Ierland: “Met dit programma zorgen we voor structurele werkgelegenheid in de groene economie. Daarnaast ontsluiten we een wereldmarkt van € 16 miljard voor Nederland. Dat is heel interessant voor bijvoorbeeld Scandinavië en Nieuw-Zeeland, waar men voor kortere afstanden nog steeds focust op batterij-elektrische technologie.”
Michel van Ierland noemt het “een ronduit uniek project waar het rood-wit-blauw vanaf spat. Al 100 jaar hebben we in Nederland een sterke vliegtuigbouw. En we zijn heel goed in samenwerken, bedrijven met kennisinstellingen en overheid – de gouden driehoek. En als de partijen hun kennis en kunde met elkaar verbinden, heb je straks zo’n wereldprimeur als in 2028. Daar ben ik ongelofelijk trots op.”
Hoe werkt het?
De hele vliegtuigketen, van brandstof tot motor, wordt helemaal groen. Onder leiding van een nieuw opgerichte BV werken 17 organisaties en bedrijven, waaronder Fokker, TU Delft, Zepp Solutions en Saluqi, aan verschillende onderdelen van de keten.
Waar nu brandstof in de vleugels zit, zullen waterstofcapsules in de staart van het vliegtuig deze vervangen in het nieuwe vliegtuig. De waterstof wordt vervolgens naar de motor gestuurd, waar het wordt omgezet in elektriciteit. De motor zet elektriciteit om in beweging en stuurt deze naar de propellers.
“Het klinkt makkelijker dan het is; bijvoorbeeld de piping is ook een complexe aangelegenheid”, zegt Bert Klarus van InnovationQuarter. “Als je waterstof door leidingen wilt transporteren, moet je het goed onder controle houden met drukregelaars en compressoren. En er komt ook veel warmte vrij, daar moet je ook wat mee.”
InnovationQuarter bouwt sinds 2020 samen met Technology Park Ypenburg en Unified International aan het HAPSS-programma. Klarus vult aan: “We hebben de partners van dit consortium bij elkaar gebracht, altijd met de expliciete ambitie om hier een Nederlandse oplossing van te maken.”
Ook de Nederlandse en Europese luchtvaartautoriteiten zijn aangesloten. Van Ireland: “Dit systeem moet gecertificeerd worden, maar daar hebben we goede hoop op. We bouwen en sleutelen aan een bestaand, robuust en bewezen systeem. Daar kunnen wij van profiteren.”
Nederland loopt voorop in de luchtvaart
Nederland heeft 100 jaar ervaring in de luchtvaart. Met het overlijden van Anthony Fokker als Original Equipment Manufacturer (OEM) in 1996 kwam er echter een einde aan de vraag naar vliegtuigonderdelen van Nederlandse makelij. In de tussentijd is de ecosystem is alleen gebruikt voor vliegtuigplatforms zoals Airbus, Boeing en Lockheed Martin (F35). Dit gaat nu veranderen.
Met het HAPSS-project positioneert Nederland zich wereldwijd als leverancier voor luchtvaartmaatschappijen die duurzaam moeten gaan vliegen. Potentiële klanten zijn Airbus, Boeing, Embraer en De Havilland.
Ook in de VS en het VK wordt geëxperimenteerd met vliegen op waterstof, maar vooral door partijen met wortels in de commerciële, duurzame energievoorziening. Airbus/Leonardo en Embraer ontwikkelen ook waterstoftechnologie voor toekomstige vliegtuigen. Hun tijdshorizon ligt echter iets verder weg na 2035.