Welkom op Böhemia, het eerste gecrowdfunde privé-eiland ter wereld

Lege subsidiepotjes, terughoudende banken en onbereikbare investeerders. Veel beginnende bedrijven kampen met financieringsproblemen om hun idee of product aan de man te brengen. Crowdfunding biedt een alternatieve, laagdrempelige oplossing om aan financiering te komen – het zorgt ervoor dat je interesse kan genereren voor je project bij een groot publiek, en tegelijkertijd de mogelijkheid krijgt om die interesse snel en eenvoudig te monetariseren.

Crowdfunding is overal

Niet vreemd dus dat er steeds meer crowdfundingplatformen opduiken in verschillende industrieën. Hollywoodacteurs of -regisseurs kloppen bijvoorbeeld bij hun fans aan om een droomproject te realiseren waar de filmstudio’s geen interesse in hebben. Een beginnende band die geld nodig heeft voor studiotijd. Theatergezelschappen in nood, puberende app-ontwikkelaars, zelfbenoemde wereldverbeteraars, uitvinders, gamestudio’s, sieradenstartups: crowdfunding is overal.

Privé-eiland

Maar bij de aankoop van een privé-eiland zul je niet snel denken aan deze sociale financieringsmethode. Privé en sociaal: de concepten spreken elkaar nogal tegen.

Aankoop Zweeds eiland

Toch is het wat Bohemian Birds (‘a global travel society for curious minds’) met hun project Böhemia voor ogen heeft: de aankoop van het Zweedse eiland Stor Grötholmen met geld dat via crowdfunding bij elkaar is gesprokkeld. Voor 2.000 euro koop je het recht om twintig dagen in de zomer op het eiland te verblijven, in de herfst- en winterperiode maximaal vijftien dagen. Tijdens deze periode deel je het eiland met een groep mede-investeerders: in de lente- en zomerperiode verblijven maximaal achttien mensen op het eiland, in de herfst en winter zijn dat er maximaal vijftien. Het maximaal aantal mensen dat kan meedoen ligt op 150 – een aantal dat gebaseerd is op de sociale theorie van de Britse antropoloog Robin Dunbar, waarover later meer.

Ervaringen belangrijker dan materialisme

Volgens Rolien Sandelowsky, Creative Director van het project, leven we in een tijd waar het delen van ervaringen belangrijker wordt dan materialisme en bezit: “We merken dat steeds meer mensen tijd en geld investeren in persoonlijke ontwikkeling, reizen of andere unieke ervaringen in plaats van de aankoop van high end producten, zoals dure auto’s of huizen”, aldus Sandelowsky. “We lijken niet langer onder de indruk te zijn van elkaars bezittingen en richten ons liever op mooie reizen, bijzondere ontmoetingen en avonturen. Hiernaast, of misschien wel hierdoor, zien we dat op veel vlakken eigendom wordt vervangen door delen. Peerby, Snappcar, Airbnb: allemaal initiatieven waarin niet het hebben, maar het gebruik centraal staat. Wanneer mensen ervoor open staan hun boor, auto of huis te delen of van iemand anders te lenen, hebben we als groep met dezelfde middelen per persoon veel meer mogelijkheden.”

Deelcultuur

Het is deze deelcultuur die Sandelowsky probeert te introduceren in de private reisindustrie: inspelen op het gemak van het bezoeken van een eigen, vertrouwde omgeving, gecombineerd met het delen van kosten en zorg.

Tegenstelling

De concepten privé-eiland en crowdfunding spreken elkaar logischerwijs tegen. De vraag is dan of de term privé-eiland nog wel opgaat als je het eiland met een groep mensen moet delen. Sandelowsky vindt van niet: “We vinden de term privé-eiland sowieso wat dubieus, omdat dit suggereert dat we een tropisch eiland met butlers gaan crowdfunden. Dit kan daarentegen ook een manier zijn om “privé” uit het private sfeertje te trekken. Het verschil met een bungalowpark of klein eiland zit hem niet in het bezoek, maar in het feit dat je je leven lang “eigenaar” bent van dit stuk land en samen met de rest van de community gaat bepalen wat ermee gedaan zal worden. Je kunt hier je eigen krachten inzetten, je dromen waarmaken, nieuwe vrienden maken en het overdragen aan je kinderen als je zelf te oud wordt om nog af te reizen naar Zweden. We zien het meer als een combinatie van het vertrouwde van een bekende plek, met het verrassende van continue ontwikkeling. Je kan het in dat geval beter vergelijken met een vakantiehuis van een groot uitgevallen familie dan een uit de kluiten gewassen camping.”

Toch heeft het idee van een privé-eiland een exclusief karakter, een toegankelijke crowdfundingcampagne juist niet: iedereen kan meedoen.

“In principe wel, al merken we wel dat er een speciaal type op afkomt. Het zijn mensen met hele verschillende achtergronden, maar allemaal met een interesse naar avontuur, innovatie en nieuwsgierigheid. Het is wereldwijd de eerste keer dat een eiland via een crowdfundingcampagne gefinancierd wordt. Dit brengt zekere plussen en minnen met zich mee die niet iedereen aanspreken. Dit is overigens ook de reden dat we niet first in-first out selecteren wanneer we meer dan 100 aanmeldingen krijgen. We willen proberen zo veel mogelijk te waarborgen dat dit een groep gaat zijn die gemakkelijk met elkaar overweg kan.”

Een selectieproces dus.

“Dat klinkt erg serieus en officieel. Vooralsnog is het natuurlijk allemaal toekomstmuziek of die selectieprocedure überhaupt nodig gaat zijn: we kunnen net zo goed niet meer dan 100 aanmeldingen krijgen. Vergeet niet dat de mensen die in dit idee willen investeren juist door die investering automatisch iets met elkaar gemeen hebben: ze zijn gelijkgestemd en naar hetzelfde op zoek. Dat impliciete selectieproces is inherent aan de aard van het project. Het trekt hetzelfde soort mensen aan.”

Het bedrag dat je investeert geeft weinig flexibiliteit. Reizigers en avonturiers kunnen voor minder geld ergens naartoe trekken waar ze ook kunnen genieten van rust, natuur en ruimte. Genoeg afgelegen plekken om te (wild)kamperen.

“Het feit dat je investeert in een plek die “levenslang” de jouwe is, waar je kunt genieten van rust op een voor jou vertrouwde plek waar je eventueel andere gasten kunt leren kennen, is voor ons erg waardevol. We gaan een online boekingssysteem opzetten waarin gebruikers kunnen zien wie wanneer op het eiland is, en mensen kunnen samen plannen om erheen te gaan om elkaar te helpen bij projecten, schaatslessen te geven, of samen te werken aan het eiland zelf. Bovendien kun je je aandeel overdragen of doorverkopen op het moment dat je niet langer geïnteresseerd bent in de community of het eiland. Je kunt het eigenlijk beter zien als investering dan als vakantiebeurs.”

Maar het idee van een winstoogmerk ontmoedigt – jullie vinden het niet de bedoeling dat aandelen met winst worden verkocht?

“Als je van je aandeel af wilt en iemand in je familie- of vriendenkring wil er 3000 voor betalen, kan dat natuurlijk. Maar we gaan het zeker niet aanmoedigen. Wel vinden we het belangrijker dat een aandeel in het eiland, mocht het verkocht willen worden door de eigenaar, eerst intern in de community worden aangeboden. Daarna is het een kwestie van een vrije markt, ook als Böhemia een groot succes wordt en het een exclusief, utopisch karakter krijgt.”

De vergelijking met jullie concept en de bekende timeshareconstructie is snel gemaakt: je koopt of huurt geen appartement, huis of bungalow, maar het recht om daar voor een bepaalde, afgesproken periode te blijven. Waarin verschilt dit idee van de bekende timeshares?

“In principe verloopt ons boekingssysteem ook via de constructie van timeshare. Het verschil is echter dat investeerders veel invloed hebben op de vorm van het product; als jij een appelboom wil planten kan dat – als twee derde van de investeerders een veranda wil aanleggen, komt er een veranda.”

Op de site staat dat vaste introducees niet zijn toegestaan. Wat is de reden daarachter?

“We willen voorkomen dat we straks meerdere mensen op een gebruikersrecht krijgen, en daardoor alsnog een community vormen die groter is dan 150 man.”

Hoezo dat?

“We baseren dat getal op de sociale theorie van de Engelse antropoloog en evolutiebioloog Robin Dunbar. Hij stelt dat 150 mensen het maximum is voor een groep waarin leden onderling persoonlijk contact met elkaar kunnen onderhouden. Het is het maximum aantal vrienden die je volgens Dunbar kunt hebben, waarmee je spontaan een biertje wilt drinken als je ze op straat tegenkomt. Veel bedrijven splitsen op wanneer ze meer dan 150 medewerkers hebben.

“We willen dat iedereen die gebruiker wordt van het eiland zelf de keuze maakt om onderdeel te zijn van de community en hier ook actief aan bijdraagt. Omdat we begrijpen dat het leuk is om je eigen plek te laten zien aan mensen om je heen, staan we het toe dat iedereen eens per jaar een introducé kan meenemen. Om de rust op het eiland te waarborgen blijft de capaciteit echter beperkt. Om te voorkomen dat deze capaciteit wordt benut door introducees in plaats van door communitymembers zelf, mag iedereen maar één keer per jaar één introducee meenemen. Dit zijn onderwerpen waar we erg mee hebben gestoeid tijdens het opstellen van ons plan. Enerzijds wil je je vrienden kunnen meenemen naar jouw eiland, anderzijds kan dit niet ten koste gaan van het verblijf van andere gebruikers.”

En wat als de investeerders het na verloop van tijd met die regel oneens zijn?

“Als blijkt dat een groot deel van de investeerders de introduceeregels wil veranderen, dan wordt daarover gestemd en kan het bestuur van de stichting dit wijzigen. We zoeken in feite een middenweg tussen crowdfunding en een gezonde set regels.”

Op welke doelgroep richten jullie je? De introduceeregel sluit de typische vakantieganger en gezinnen uit. Bij het lezen van de informatie op jullie website denk ik eerder aan kunstenaars, schrijvers of einzelgängers – mensen die ruimte nodig hebben om na te denken en ideeën uit te werken. Klopt dit beeld?

 “Mensen die behoefte hebben aan rust en willen ontsnappen aan de hectiek van de stad worden allang niet meer bestempeld als einzelgänger of alternatieveling. Ik denk dat het in onze overprikkelde (sociale) maatschappij steeds normaler en geoorloofder wordt bevonden je tijdelijk terug te trekken om weer op krachten te komen. Het lijkt ons heel leuk om veel creatievelingen aan te trekken, al is het alleen al omdat ze waarschijnlijk prachtige constructies kunnen bouwen of boeken over het eiland kunnen schrijven, maar dat is niet per se onze doelgroep.

“Ook leeftijd of achtergrond spelen geen rol. We merken dat onze geïnteresseerden vanuit hele diverse hoeken komen, maar een gemeenschappelijke deler vinden in een hang naar avontuur, vrijheid en een soort eigenheid. Ik denk dat dit plan mensen aanspreekt die bezig zijn met hun authenticiteit. We zien veel mensen die een switch maken van corporate naar een meer duurzame vorm van leven, en in Böhemia een mogelijkheid zien om zich te omringen met mensen die dezelfde doelen nastreven.”

Op hoeveel investeerders zitten jullie nu?

‘We zijn eind vorige week live gegaan en hebben nu tien investeerders toegevoegd aan ons team. We hebben een geïnteresseerdenpoule van ongeveer 500 man. Veel mensen hebben zich aangemeld via onze website bohemia.bohemianbirds.com of hoorden via-via over ons project. We merken echter dat veel mensen het moeilijk vinden om een knoop door te hakken of om als eerste de dansvloer op te stappen. Zoals bij elke crowdfundingcampagne verwachten we dat wanneer het feest bijna uitverkocht is, de run het hardst zal gaan. Het is natuurlijk ook een spannend project en het blijft in onze Nederlandse aard zitten om zo voorzichtig mogelijk te werk te gaan.”

“Vanaf volgende week gaan we actief campagnevoeren in Londen en Zweden, waar een iets gedurfdere mentaliteit leeft. Aan de reacties af te lezen verwachten we echter dat als de eerste roedel over de dam is, de rest snel zal volgen. Bovendien krijgen mensen de 2.000 euro terug als we onze target niet bereiken, dus het risico is sowieso meer gevoelsmatig dan financieel. En dat speelt dan weer mooi in op die switch van materialisme naar ervaring.”

Wat gebeurt er als het geld is binnengehaald?

“In totaal hebben we 200.000 euro nodig om het eiland te kunnen kopen en met een gezonde buffer te starten aan ons avontuur. Aangezien we een community vormen, financieren we in feite 100 mensen, in plaats van €200.000. Van alle inschrijvingen kiezen we er 100 waarmee we denken een zo divers mogelijke community op te kunnen zetten, zonder elkaars vrijheid te beperken. Als de crowdfunding slaagt, gaat de Stichting over tot aankoop van het eiland, het aannemen van een Chief Island Officer en het bepalen van de ‘Members’ Board’: de Raad van Bestuur die wordt gevormd vanuit de crowd. Dan kunnen we het eiland klaarmaken voor gebruik en zullen we naar verwachting in juli ons openingsweekend vieren.”

Hoe zit het met huisvesting en andere faciliteiten op het eiland?

 “Op dit moment staan er al twee typisch Zweedse huisjes op het eiland, die genoeg ruimte bieden om er met acht personen comfortabel te kunnen slapen.”

Dus je deelt naast het eiland ook je onderkomen?

“We zullen in de zomermaanden twee grote tenten plaatsen met bedden erin, om nog 10 man extra comfortabel te kunnen huisvesten. Hiernaast zullen we vijf tweepersoonstenten faciliteren, voor gebruikers die liever aan het strand of tussen de bomen willen slapen.”

“De privacykwestie hangt af van twee factoren: hoe druk het in bepaalde periodes op het eiland is (het kan bijvoorbeeld in bepaalde periodes druk zijn, maar ook helemaal leeg) en wat de groep investeerders van het eiland en elkaar verlangt. Als er meer behoefte is aan privacy, of dat het maximum aantal dagen waarop je op het eiland kan verblijven verlengd wordt, kunnen we dit natuurlijk altijd veranderen.

“Het is en blijft een skeletopstelling – dit is de eerste keer dat iemand dit doet, er is geen vergelijkingsmateriaal, een beschikbaar succesmodel of een benchmark.”

Zorgen jullie ook voor andere faciliteiten naast slaapplekken?

“Wanneer we het eiland kopen, krijgen we hier ook een boot bij, waarmee we onszelf van wal naar oever kunnen vervoeren. We zullen daarnaast extra (roei-)boten aanschaffen en een watervoorziening bouwen. We zijn van plan een prijsvraag uit te schrijven voor studenten of startups in de elektriciteitssector, om te kijken of we op duurzame wijze een minimale hoeveelheid energie kunnen genereren. Nu staat er een kleine generator op het terrein om ook in de winteravonden licht te hebben (in de zomer gaat de zon niet onder), dit willen we op een andere manier invullen.

“Naar gelang van de wensen van de crowd zullen de faciliteiten over tijd uitbreiden. De Members’ Board krijgt elk jaar een budget waarmee nieuwe voorzieningen kunnen worden aangeschaft, waarbij we democratisch zullen beslissen welke dit kunnen zijn. Denk hierbij aan een sauna, een atelier, een buitendouche, een houtoven etc.”

De investering is eenmalig: hoe wordt dat budget aangevuld?

 “De 2000 euro is een investering, daarna betaal je als investeerder 75 euro per kwartaal voor de onderhoudsvoorzieningen. Voor dat geld krijgen de investeerders veel ruimte voor ideeën, aanpassingen en andere initiatieven: als men iets wil bouwen of veranderen kan je een plan inleveren waarop gestemd wordt. Het is allemaal een democratisch, sociaal proces.”

Hier koop je een stuk van Bohemia voor slechts 2000 euro.